Kolejnym filmem Ruggero Deodato, który chcę przybliżyć na blogu jest thriller-horror z 1988 roku zatytułowany Un delitto poco comune, czyli Phantom of Death. W rolach głównych: Michael York, Edwige Fenech i Donald Pleasance. Zapraszam.
Phantom of Death, którego alternatywny tytuł brzmi Off Balance (stąd polski: Brak równowagi), oryginalnie został nakręcony w języku angielskim i należy do gatunku thrillera z elementami horroru.
Włoska wikipedia określa gatunek tego filmu jako thriller i giallo, a Troy Howarth (w swoim opracowaniu So Deadly, So Perverse) umieszcza tytuł na swojej liście podstawowej.
W książce poświęconej twórczości reżysera, o której wspominałem w poprzednich wpisach: Cannibal Holocaust and the Savage Cinema of Ruggero Deodato, jeden z autorów (Gian Luca Castoldi) tak pisze o filmie Un delitto poco comune [Zakończenie filmu ukryłem jako spoiler; mimo że dość szybko dowiadujemy się, kto jest zabójcą i dlaczego, to jedyną niewiadomą może stanowić zakończenie, finał filmu]:
Niedługo przed rozpoczęciem koncertu słynnego pianisty Roberta Dominici (Michael York), w jego gabinecie zostaje w barbarzyński sposób zamordowana lekarka. Po zakończeniu koncertu Robert i jego narzeczona Susanna (Mapi Galan) rozmawiają, co przeradza się w kłótnię i kończy rozstaniem. Kobieta znajduje schronienie w ramionach okazjonalnego kochanka (który ćwiczy kendo razem z Robertem). W końcu Susanna postanawia wrócić do swojego mężczyzny w Perugii i po telefonie do Roberta wyrusza w kierunku swojego domu. Zanim zdąży dotrzeć do celu, zostaje zabita przez tajemniczego zabójcę.
Inspektor Datti (Donald Pleasence) bada sprawę, ale wie tylko tyle, że sprawcą jest młody mężczyzna w wieku około 30 lat. Robert jest zrozpaczony, gdy słyszy wiadomość o śmierci Susanny i postanawia zerwać z Hélène Martell, z którą miał romans. Wyjeżdża do swojej matki do Wenecji, gdzie przeprowadza serię badań klinicznych, próbując zrozumieć naturę choroby, która go męczy. Okazuje się, że jest on dotknięty Progenią, niezwykle rzadką chorobą, która w krótkim czasie powoduje przedwczesne i niszczące starzenie się fizyczne. Choroba nie tylko zmienia go fizycznie, ale również zniekształca jego umysł. W miarę postępu choroby rośnie również jego nienawiść do rasy ludzkiej. Popełnia serię brutalnych morderstw. Robert utrzymuje jednak kontakt z Hélène, która, szaleńczo w nim zakochana, oznajmia mu przez telefon, że spodziewa się jego dziecka.
Cieszy powrót Deodato do formatu thrillera, który reżyser wzbogacił o elementy horroru dzięki straszliwej przemianie Yorka, który od połowy filmu do końca jest w zasadzie monstrualną istotą w stanie rozkładu. Deodato pracował z różnorodną i utalentowaną obsadą, w której znaleźli się m.in. diva włoskich thrillerów (Fenech), charyzmatyczna ikona horroru (Pleasence) oraz Michael York, znany z wielu występów w amerykańskich megaprodukcjach, a także znakomici aktorzy charakterystyczni, tacy jak Hal Yamanouchi, Marino Masè, Fabio Sartor i Giovanni Lombardo Radice.
Przez pierwsze pół godziny film jest w zasadzie thrillerem o nieznanym mordercy na wolności. Następnie sprawca zostaje ujawniony i od tego momentu reżyser koncentruje się bardziej na aspektach psychologicznych bohatera i jego nemezis inspektora Datti’ego. Zabójstwa są bardzo mocno splatterowe, zgodnie z ekstremalną reputacją filmów Deodato.
Reżyser nie przepada za tym filmem, twierdząc, że współczucie, jakie odczuwamy wobec Yorka w związku z atakiem tej strasznej choroby, służy złagodzeniu dynamiki thrillera, który wymaga od widza nienawiści do zabójcy. Mucha (1986) Cronenberga wydaje się tu być głównym punktem odniesienia, ponieważ również w tym filmie można było odczuć duże współczucie dla skazanego na zagładę, rozkładającego się bohatera Setha Brundle’a (Jeff Goldblum).
Mimo wątpliwości Deodato, Fenech (pomijając dubbing) wydaje się, że naprawdę wczuła się w swoją rolę.
Tyle Gian Luca Castoldi.
Z ciekawostek wikipedycznych znalazłem następujące:
- Zdjęcia zewnętrzne były kręcone w Perugii, a wnętrza w studiach Empire w Rzymie. Niektóre sceny były kręcone w Wenecji. Wenecki kościół, w którym spowiada się Dominici, to kościół Santa Maria del Giglio.
- Deodato stwierdził: „zrobiłem Phantom of Death, ponieważ był oparty na prawdziwym elemencie – idei starzenia się […] I mogłem pracować z Michaelem Yorkiem i Donaldem Pleasence”.
O filmie jako całości powiedział, że „niektóre części wyglądają jak produkcja klasy 'A’. Ale w ostatniej części wydawał się zbyt długi”. Dodał, że Edwige Fenech została źle obsadzona i znalazła się w filmie tylko dlatego, że producent chciał ją w nim widzieć.
Jak podaje portal imdb.com
- Wersja wideo z 1989 roku w Wielkiej Brytanii (wydana jako „Off Balance”) została obcięta o 18 sekund przez BBFC, aby usunąć sceny gore z morderstwa na dworcu kolejowym i dźgnięcia kobiety lampą stołową. Wersja DVD Shameless z 2007 roku jest kompletna.
- Chociaż amerykański Vidmark VHS jest reklamowany na okładce jako „Original Uncut Version”, w rzeczywistości brakuje w nim części filmu poświęconej weneckiemu karnawałowi, w tym różnych ujęć przebranych uczestników zabawy i Roberta (Michael York) szukającego porady u znajomego księdza (Giovanni Lombardi Radice), zachowując jednocześnie morderstwo prostytutki. Akcja pod napisami początkowymi jest obecna, ale większość napisów została przeniesiona na koniec filmu, zastępując oryginalne napisy końcowe wygenerowanymi na wideo napisami dla głównej obsady i głównej ekipy technicznej.
- Chociaż nie wymieniono tego w napisach, piosenka kompozytora Pino Donaggio „Wild Dawn Nights” z jego wcześniejszego filmu Savage Dawn jest tutaj ponownie wykorzystana w tle podczas sceny przyjęcia po sekwencji napisów początkowych.
- Prawdziwy głos Edwige Fenech jest używany przez cały film w wersji angielskiej (nakręconej w 100% zsynchronizowanym dźwiękiem, bez dubbingu). Jest to rzadkość, ponieważ jej poprzednie role były dubbingowane przez profesjonalne aktorki głosowe.
- Ruggero Deodato ma w filmie cameo: Mężczyzna na stacji kolejowej, który wsiada na skuter.
W miarę oglądania omawianego dziś filmu zauważalne jest podążanie fabuły w stronę dramatu głównego bohatera, skupienie się na jego nieszczęściu i rozpaczy. Wielki udział ma tutaj aktorstwo Michaela Yorka, który naprawdę pokazuje swój kunszt. Szczególnie wstrząsająca jest dość długa scena spowiedzi w weneckim kościele (spowiednikiem jest dawny przyjaciel Roberta), która dryfuje z filmem gdzieś w rejony filmów klasy A. Nie ustępuje jej też wstrząsający swym naturalizmem finał, w którym Robert wyjawia swoje zamiary Helene, a także rozdzierające serce sceny, w których Robert opiekuje się i rozmawia z przygarniętym bezdomnym psem. To wszystko sprawia, że film momentami robi się trochę zbyt ciężki jak na zwykły thriller, ale jednocześnie staje się przez to bardzo oryginalny i pokazuje świetny warsztat Deodato jako reżysera.
Co do Edwige Fenech to my raczej pamiętamy głównie jej role w znanych giallo-klasykach, a z kolei Włosi – jej role w sexy-komediach, które akurat u nas nie są zbyt popularne, dlatego jej obecność w tym filmie może trochę nie pasować. Miała to być rola typowo dramatyczna, a udział Fenech sprawia, że nasze oczekiwania co do filmu nie do końca mogą się sprawdzać, że czekamy na coś więcej z udziałem tej postaci.
Z kolei Donald Pleasance, jedni go uwielbiają – innych jego aktorstwo irytuje, pokazuje się tutaj ze swojej znanej nam strony: człowieka (w tym przypadku inspektora) skupionego na swojej pracy, nieco wyobcowanego, żyjącego swoim rytmem, coś mamroczącego do siebie – ja go lubię. Fajna jest scena, kiedy wpada w szał wybiegając na deptak pełen ludzi, wykrzykując przekleństwa pod adresem nieuchwytnego mordercy – taka mała perełka aktorska.
Film został, jak do tej pory, wydany tylko jako DVD przez Shameless i na płycie nie znajdziemy, niestety, żadnych dodatkowych materiałów.
Dostępna jest tylko angielska ścieżka audio, tak ten film został nakręcony.
Napisy polskie są mojego autorstwa.
Poniżej trailer filmu, który w zasadzie zawiera wszystkie krwawe sceny zabójstw, łącznie z tym na dworcu z roztrzaskującą się szybą, które ewidentnie jest inspirowane przez Profondo rosso Argento (choć podobny motyw znajdziemy także w Suspirii i Phenomenie, widać Argento lubi taki ekspresyjny kadr z pękającym w drobny mak szkłem).
I jeszcze intro filmu, w tle do napisów początkowych jesteśmy świadkami pierwszego krwawego morderstwa tajemniczego zabójcy.
I na koniec posłuchajmy muzyki do filmu Un delitto poco comune skomponowanej przez Pino Donaggio.
012-RD-PoD-EN-sPL
Pingback:[#063] Top Sensation (1969) | Giallopedia